Η μοναδικότητα του μητρικού γάλακτος!

​Γιατί ο μητρικός θηλασμός είναι ανυπέρβλητος; Γιατί δε θα φτιαχτεί ποτέ επεξεργασμένο γάλα αγελάδας για βρέφη που να μοιάζει έστω στο ελάχιστο στο μητρικό;

Μία από τις παραμέτρους που καθορίζουν την ανωτερότητα του μητρικού γάλακτος είναι η μοναδικότητά του σε κάθε χωροχρονική στιγμή.

Το μητρικό γάλα έχει ένα θαυμαστό τρόπο να εξατομικεύεται κάθε φορά σε κάθε παιδί και να αλλάζει, ανάλογα με την περίσταση, πάντα προς το μέγιστο δυνατό όφελος για την υγεία του μωρού. Το επεξεργασμένο γάλα αγελάδας για βρέφη παραμένει ίδιο για κάθε παιδί, για κάθε μέρα σε διάστημα έξι ή δώδεκα μηνών. Το ξένο γάλα αποτελεί μονότονο φαστ-φουντ, σε σύγκριση με την αξεπέραστη ποικιλία του μητρικού.

​Συγκεκριμένα, το μητρικό γάλα είναι εντελώς διαφορετικό σε σύσταση και ιδιότητες:
1. Από παιδί σε παιδί.
Κάθε μαμά παράγει διαφορετικό γάλα και η ποικιλία της σύστασης από γυναίκα σε γυναίκα είναι μεγάλη. Στους επιστήμονες είναι από καιρό γνωστή η τεράστια ποικιλία από γυναίκα σε γυναίκα στα ποσοστά λιπαρών, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία κλπ. Η συγκεκριμένη διαφοροποίηση υπηρετεί και «ταιριάζει» στις ανάγκες του συγκεκριμένου παιδιού.

2. Από παιδί σε παιδί της ίδιας μητέρας.
Το γάλα της πρωτότοκου διαφέρει από εκείνο της πολυτόκου. Διαφορές στη σύσταση μητρικού γάλακτος έχουν ανιχνευθεί ακόμα και σε δίδυμα, ανάλογα με τις ανάγκες του καθενός!

3. Ανάλογα με το φύλο του παιδιού.
Έχει βρεθεί ότι μητέρες που έχουν αγοράκι παράγουν γάλα με 25% περισσότερη ενέργεια σε σύγκριση με εκείνες που έχουν κοριτσάκι, προφανώς για να ικανοποιηθούν μεγαλύτερες ανάγκες!

4. Ανάλογα με την ηλικία του μωρού.
Το γάλα της μητέρας που γέννησε πρόωρα έχει έξτρα πρωτεΐνες, θερμίδες, λίπος, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, όπως και αμυντικούς και αυξητικούς παράγοντες, ώστε να υποστηρίξει το πρόωρο.
Το πρωτόγαλα, δηλαδή το γάλα των πρώτων ημερών, είναι στην ουσία ένα ισχυρό εμβόλιο γεμάτο κύτταρα, αντισώματα, ορμόνες και ένζυμα για το εύθραυστο παιδί που έρχεται στον κόσμο.
Μετά τους πρώτους έξι μήνες της ζωής το γάλα της μαμάς γίνεται μεν λιγότερο σε ποσότητα, είναι περισσότερο όμως χορταστικό – τουλάχιστον κατά 50%, περιέχοντας λίπος που μπορεί να φτάνει κάποιες φορές και το 28%!
Το γάλα του μακροχρόνιου θηλασμού προσφέρει συμπυκνωμένη ενέργεια, σταθερή ποσότητα αντισωμάτων, περισσότερη καζεΐνη για να δημιουργεί αίσθημα κορεσμού στο παιδί, μεγάλες ποσότητες σε βιταμίνες όπως η βιταμίνη C και η Β12, όπως και πολύτιμους αυξητικούς παράγοντες για τον εγκέφαλο, όπως η χοληστερόλη και η σεροτονίνη που λείπουν ή βρίσκονται σε ελάχιστα ποσά στα γάλατα του εμπορίου.

5. Ανάλογα με αυτά που τρώει η μητέρα.
Το βρέφος που θηλάζει απολαμβάνει ποικιλία στη γεύση της τροφής του, ανάλογα με το φαγητό που κατανάλωσε η μητέρα την κάθε φορά. Πιο απλά, το μητρικό γάλα έχει γεύση από σκόρδο, αν η μαμά έφαγε σκόρδο ή πράσο αν η μαμά έφαγε πράσο! Εκτίθεται σε γεύσεις διαφορετικών τροφών που περνούν στο μητρικό γάλα και μπορεί να συνηθίσει ευκολότερα τη στερεά τροφή όταν, κατά τους έξι μήνες της ζωής, έρθει η ώρα να τη δοκιμάσει. Αντίθετα με την λανθασμένη κοινή αντίληψη, ο μητρικός θηλασμός είναι το απαραίτητο συμπλήρωμα κατά την έναρξη στερεών τροφών, δεν αντικαθιστά τις κρέμες και δεν πρέπει να αντικαθίσταται από ξένο γάλα. Τα μωρά που θήλασαν τρώνε φαγητό από το τραπέζι της οικογένειας και τείνουν να μην «κολλάνε» σε βρεφικές κρέμες και αλεσμένα.

6. Ανάλογα με την ώρα της ημέρας.
Το γάλα της μητέρας τείνει να έχει περισσότερο όγκο το πρωί, πιο πολλή λακτόζη και νερό. Όσο προχωράει η ημέρα προς το βράδυ το γάλα λιγοστεύει σε ποσότητα, αλλά και συγκεντρώνει περισσότερο λίπος.
Το βράδυ το μητρικό γάλα εμφανίζει σημαντικά ποσά μελατονίνης, μιας ορμόνης του σώματος που φέρνει ύπνο! Περιλαμβάνει επίσης σημαντικές ποσότητες φυσικών οπιοειδών του σώματος που ηρεμούν το μωράκι.

7. Από στήθος σε στήθος της ίδιας μητέρας.
Σχεδόν όλες οι λεχώνες διαπιστώνουν διαφορά στην παραγωγή γάλακτος ανάμεσα στο δεξί και αριστερό στήθος, με το δεξί να βγάζει συνήθως – αλλά όχι πάντα – περισσότερο. Μια ακόμα ιδιαιτερότητα που αυξάνει την ποικιλία στη φυσιολογική βρεφική διατροφή! Ένα μωρό ενός έτους διασκεδάζει επιλέγοντας κάθε φορά το στήθος που επιθυμεί και συχνά πηγαίνοντας από το ένα στο άλλο εν είδη παιχνιδιού!

8. Κατά τη διάρκεια του ίδιου γεύματος.
Μόλις το μωρό πιάσει τη θηλή και ξεκινήσει να τρώει, το γάλα της μαμάς είναι υδαρές και γλυκό. Όσο προχωράει το γεύμα του οι τελευταίες ρουφηξιές γίνονται χορταστικές, γεμάτες λίπος!

9. Ανάλογα με την εποχή του χρόνου.
Το καλοκαίρι, για να αντεπεξέλθει στη ζέστη, το μωρό θηλάζει πιο συχνά τη μητέρα του. Με τον τρόπο αυτό παίρνει περισσότερο από το πρώτο γάλα, στην αρχή του γεύματος, το οποίο, όπως είπαμε πριν, είναι πιο υδαρές. Το χειμώνα αντίθετα, τα γεύματα του στο στήθος τείνουν να είναι πιο μεγάλης διάρκειας και αραιότερα, επομένως με περισσότερο λίπος και λιγότερο νερό.

10. Όταν το μωρό κρυολογήσει.
Κάθε φορά που το παιδί παθαίνει μια λοίμωξη, έκθεση στο συγκεκριμένο ιό ή μικρόβιο υπάρχει ταυτόχρονα και για τη μητέρα, επειδή ζει στο ίδιο περιβάλλον. Η μητέρα καταπολεμά τη λοίμωξη καλύτερα, δεν εκδηλώνει συμπτώματα ή εκδηλώνει ελάχιστα, φτιάχνει γρήγορα ειδικά αντισώματα και παράγοντες άμυνας, οι οποίοι φτάνουν στο παιδί μέσα από το γάλα της. Κάθε φορά που το μωρό αρρωσταίνει το μητρικό γάλα ανταποκρίνεται με αλλαγές στη σύστασή του και γεμίζει με προστασία.

Τα παραπάνω συνιστούν δέκα λόγους για τους οποίους καμία εταιρία στον κόσμο δε θα καταφέρει ποτέ να «μιμηθεί» το ανθρώπινο γάλα. Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει ένα γάλα της μαμάς αλλά χιλιάδες, εκατομμύρια. Η έννοια του στάνταρ ανθρώπινου γάλακτος είναι ανύπαρκτη. Το να προσπαθήσεις να παράγεις κάτι που μοιάζει με το μέσο όρο από εκατομμύρια διαφορετικά πράγματα αποτελεί ματαιότητα και πλάνη. Κάθε συγκεκριμένη μητέρα βρίσκεται σε συνεχή χημική επικοινωνία με το συγκεκριμένο μωρό της, που καθορίζει με δυναμικό τρόπο την εκάστοτε σύσταση του γάλακτος που θα προσφέρει στο μωρό. Το μητρικό γάλα είναι ένα δυναμικό, ζωντανό υγρό, όχι νεκρό και στατικό όπως είναι η χημική σούπα – συνονθύλευμα του επεξεργασμένου γάλακτος για βρέφη.

Κάθε φορά που βάζετε το παιδί σας στο στήθος θυμηθείτε: κάνετε το καλύτερο δυνατό για την συγκεκριμένη στιγμή, ώρα της ημέρας, για τις συγκεκριμένες ανάγκες που έχει αυτή τη στιγμή το παιδί σας.

Πηγή: Στέλιος Παπαβέντσης MRCPCH DCH IBCLC, Παιδιάτρος,
www.pediatros-thes.gr